Phật Học Quần Nghi
(Giải thích những nghi vấn trong Phật học)
Phân Viện Nghiên Cứu Phật Học dịch
Hòa Thượng Thích Thánh Nghiêm
Nguồn http://www.tangthuphathoc.com/
—————————————————-
BỐN BÀI THƠ CỦA THIỀN SƯ TÔNG BỒN
BÀI 1 :
Sơn cư cổ cảnh cửu mai trần
Kim nhật trùng ma khí tượng tân
Ngân cấu tịnh trừ quang thủy hiện
Phân minh diện kiến bổn lai nhân
Ở núi gương xưa bấy lâu vùi
Nay mới lau chùi dáng vẻ tươi
Bợn n nhớp sạch rồi gương lấp lánh
Rõ ràng tận mặt bất nay người
CHÚ :
Gương xưa tức bản thể của tự mình, con người thật xưa nay, tức là tự tánh thanh tịnh tâm. Từ bản thể lấy niệm và lao theo, tức nhiên vô vàn đau khổ, sinh tử luân hồi bày hiện. Chính ngay bản thể một bề trong lặng, niệm dấy liền buông. Nơi đây mọi oan kết tức thời chìm lặng và con người thật xưa nay trước mắt.
Chỉ khéo sống và sống an nhiên thôi.
BÀI 36 :
Sơn cư khiển hứng ngẫu thành thi
Nhơn dược đam thi diệc thị si
Sanh tử mạng căn như vị đoạn
Mõc cồn tri kiến bả tâm khi
Ở núi khiển hứng chợt thành thi
Nhưng nếu mê thi cũng lại si
Sống chết mạng căn như chửa dứt
Chớ đem thấy biết để lòng khi
CHÚ :
Chấp kiến chính nó là một thứ chướng ngại lớn trên đường Đạo, cũng chính nó là sở tri ngu rất khó trừ. Người hạ thủ công phu tu hành, phải nên đề phòng kiến chấp này. Hơn nữa người dựng công tu hành trong lòng nếu còn mảy may tình niệm nào chưa buông thì, đó là đam mê, cũng là một thứ si. Phải mạnh dạn bước lên đầu sào trăm trượng, đẩy sinh mạng mình vào cùng lộ, chỗ tuyệt hậu để rồi đón nhận một sự sống vĩnh cửu. Then chốt của vấn đề sinh tử, ta chưa giải quyết ổn đáng, tức nhiên có ngày quỷ Dạ Xoa kéo cổ ta đến điện Diêm La bắt đền cơm áo.
BÀI 51 :
Sơn cư cao ẩn bạch vân trung
Đa thiếu manh mê bất kiến tung
Hướng ngoại tầm chơn chơn chuyển viễn
Khắc chu cầu kiếm uổng thi công
Ở núi cao ẩn tận trong mây
Nhiều kẻ mù mê chẳng biết tung
Hướng ngoại tìm chơn chơn lánh mãi
Ghi thuyền mò kiếm uổng ra công
CHÚ :
Non nước là quê hương, là nơi cao ẩn của kẻ đã buông lại buông. Người đầy mộng mơ chưa thể tìm được gì ở nơi nầy, nếu gượng tìm cũng chẳng khác kẻ nhằm bên ngoài tìm chân như hoặc ghi thuyền mà mò kiếm báu, chỉ mất công không ích lợi gì cả. Thế thì người tìm chơn, thì phải làm sao ? Tìm ở đâu ? Hãy thong thả đi, nhìn lại gót chân mà đi, vất mọi sở hữu, sở kiến, dần dần khôi phục phận vị nguyên xưa của mình, được vậy là về gần đến nhà và, nhận ra ông chủ nguyên xưa chân thật của mình.
BÀI 55 :
Sơn cư tham học chí cô cao
Vị Đáo vong xu bất đạn lao
Tọa đáo ngũ canh thiên dục hiểu
Thanh tùng trích lộ thấp thiền bào
Ở núi tham học chí riêng cao
Vì Đạo quên mình chẳng nại lao
Ngồi đến canh năm trời rựng sáng
Tùng xanh móc nhiễu ướt thiền bào
CHÚ :
Người học Đạo phải đầy đủ ý chí, luôn luôn nêu cao tinh thần cầu tiến, phấn đấu bất khuất, tập trung cao độ ý chí vào công tác duy nhất là : “Quên mình vì Đạo, thành tựu đại nguyện”. Nhắm thẳng tới trước, bất chấp mọi gian nguy, lấy giác ngộ làm kỳ hẹn, không kéo dài mạng sống cho cuộc đời mà dồn hết sinh mạng cho việc sáng Đạo, phát huy năng lực cho việc hành Đạo, tận dụng mọi phương tiện để hoàn thành sứ mạng đạt Đạo.
Thượng cầu Phật Đạo
Hạ hóa chúng sanh.
** Các bài thơ trên trích trong tập “Sơn Cư Bách Vịnh” của Thiền Sư Tông Bổn do T.T. Thích Nhật Quang dịch giải.