HỌC PHẬT HÀNH NGHI
(PHÉP TẮC CHO NGƯỜI HỌC PHẬT)
Thích Minh Thông Lược dịch và Phụ chú
Bài 24 – Các việc trong thiền đường
Nguồn: Tam-bảo đệ tử Thích Minh Thông kính đề
Phàm sa-môn cư trú ở các thiền đường, có những quy tắc mà trong sách này chưa đề cập đến, thì có thể chiếu theo Oai Nghi Môn để tập hành theo, nơi đây chẳng trùng thuật lại.
Lời phụ: chiếu theo bài Nhập Thiền Đường Tùy chúng: Trên đơn, không được rũ áo chăn phát gió ra tiếng, làm người trên đơn bên cạnh động niệm. Để tránh ba điều lỗi: (1)- Tánh tình thô tháo, (2)-bụi bay nhơ người, (3)-khiến người động niệm.
Lại nữa, phàm nhà thiền, luật dạy phải đủ năm phép: (1)- tâm phải yêu kính tôn trọng người, (2)- phải thấp mình khiêm tốn, như khăn lau bụi, (3)- phải biết khi ngồi, khi dậy, khi cúi, khi ngước phải thời, (4)- ở trong chúng chẳng được nói bậy, (5)- Những việc không thể nhẫn cũng phải im lặng.
Xuống giường thì niệm thầm bài kệ sau đây:
Tùng triêu dần đán trực chí mộ
Nhất thiết chúng sanh tự hồi hộ
Nhược ư túc hạ táng kỳ hình
Nguyện nhữ tức thời sanh Tịnh-độ
Án địa rị, nhựt rị toá ha (7 biến).
Tạm dịch:
Từ sáng giờ dần suốt đến tối,
Hết thảy chúng sanh tự tránh giữ;
Nếu rủi mất mạng dưới chân tôi,
Cầu nguyện tức thì sanh tịnh độ.
Không được to lời lớn tiếng. Nhẹ tay thả sáo phải đỡ tay phía sau. Không được kéo giày dép ra tiếng. Không được ho khan ho đàm lớn ra tiếng. Không được cùng người trên đơn bên cạnh chụm đầu, kề tai, bàn tán thế sự.
Hoặc có pháp hữu thân tình đến thăm, thì trong thiền đường không được nói chuyện lâu; hãy mời đến dưới cây hay bên suối mới có thể thỏa lòng đàm luận. Tuy nói là thỏa lòng, nhưng cũng chỉ xoay quanh việc đạo chẳng được phóng tâm lạm bàn việc thế tình.
Nếu xem kinh, phải thẳng mình, lắng lòng, yên lặng nghiền ngẫm, không được đọc ra tiếng. Nghe đánh bảng hai thì mau sớm tới thiền đường. Đến ngồi chỗ của mình thì niệm thầm bài kệ sau đây:
Chánh thân đoan tọa
Đương nguyện chúng sanh
Tọa Bồ-đề tòa
Tâm vô sở trước.
Tạm dịch:
Thẳng mình ngồi ngay,
Nên nguyện chúng sanh,
Ngồi tòa bồ đề,
Tâm không vướng mắc.
Khi ngồi kiết già, lại tưởng kệ rằng:
Kiết-già phu tọa
Đương nguyện chúng Sanh
Tọa bồ-đề tòa
Đắc bất động địa.
Tạm dịch:
Kéo chân ngồi kiết già,
Nguyện cầu cho chúng sanh,
Tâm đạo được bền vững,
Đắc chân tâm bất động.
Không được xuyên thiền đường mà đi thẳng qua. Lên đơn xuống đơn đều phải nhẹ nhàng, đừng làm người trên đơn bên cạnh động niệm. Không được trên đơn viết chép, trừ khi cả chúng coi kinh điển. Không được trên đơn xúm nhau bày trà, ngồi đêm, nói tạp. Không được trên đơn may vá áo chăn. Không được nằm ngang, cùng người trên đơn bên cạnh nói chuyện, động chúng.
Kinh Thập Giới nói: ăn thời không nói, nằm thời không luận, tinh cần nhớ nghĩa, ôn cũ biết mới. Ngồi thời thiền-định, dậy thời tụng kinh. Giới hạnh như đây mới thiệt là đệ tử Phật.
Trong giữ nghiêm minh, ngoài gìn cẩn mật. Thiết đặt cơm cháo cúng dường, một sáng rỡ ràng, công việc trong tòng lâm hiển nhiên phải đảm nhận, việc làm nên cẩn trọng, đãi ngộ phải đồng đều. Không nên tự tôn tự đại, cũng như cống cao ngã mạn; đem việc riêng vào việc công. Vạn vật vô thường đâu thể bảo đảm được bền lâu! Một mai gặp lại chúng, mặt nào nhìn nhau. Nhân quả không sai sợ khó trốn tránh.
Tứ chúng cùng chung hòa hợp, trên dưới đồng lòng, thường biết khuyết toàn cùng nhau bao bọc. Việc trong nhà bẩn chớ để bên ngoài hay biết. Tuy nhiên đối với việc không phương hại, chắc ít ai đoái tới, ví như vi trùng trong thân sư tử mới ăn được thịt của sư tử mà thôi. Không phải thiên ma, ngoại đạo có thể phá hoại được giáo pháp; chỉ có đệ tử của Phật mới làm Phật pháp suy tàn. Nếu muốn đạo pháp mãi lưu truyền, Phật pháp tiếp tục lâu dài, làm phát huy Tông tổ mong lấy văn này làm chuẩn mực.
Cho nên cần phải tu thân, ít nói, giữ gìn sau như trước. Chuyên lo việc học, cẩn trọng lo hành pháp, tránh ác làm lành. Vâng lời Thầy hết lòng, có giỏi cũng không tự khoe khoang. Việc ác khởi lên phải nhanh chóng trừ dứt.
Nếu nhổ tận gốc nghèo thời vui mà quên lo lắng; thấy liền nghĩ như nhau, đương nhân chẳng nhượng. Danh lợi không làm động được chí nguyện; sanh tử không đủ quấy rối người có tâm ưu tư. Trí có đủ để phá tan mê lầm, lòng từ có thừa để nhiếp hóa người. Lúc khốn phải giữ mình thanh tịnh, khi đạt nên khiêm nhường thiên hạ, làm cho chân phong đang bệ rạc có cơ tái chấn hưng. Đuốc tuệ lu mờ làm cho tiếp tục sáng tỏ, đó gọi là đại trượng phu vậy.